---

De woestijn ten oosten van Amman

Jordanië is een land dat voor het overgrote deel uit woestijn bestaat. Eigenlijk is alleen een klein hoekje ten noordwesten van Amman enigszins groen te noemen. Maar denk maar niet dat het landschap in Jordanië eentonig is! De woestijnen in Jordanië hebben heel veel gezichten, waarvan het marsachtig rode rots- en zandlandschap in de zuidelijke Wadi Rum-woestijn waarschijnlijk het bekendst is.

Ten oosten van Amman, richting de grenzen met Irak, Saoedi-Arabië en Syrië ziet de woestijn er heel anders uit: vlak en leeg, zeg maar gerust een tikkeltje saai. Wellicht precies zoals je je een woestijn voorstelt. Maar ergens is dit landschap ook wel weer indrukwekkend, want tot in de verste verte alleen maar zand en stenen zien is iets dat voor ons natuurlijk ook niet bepaald alledaags is.

Af en toe zie je echter ook iets anders dan zand en stenen. Want door de eeuwen heen hebben de vele overheersers die hier ooit de baas waren allerlei burchten en kastelen ter verdediging gebouwd in de woestijn. De woestijn vormde namelijk de grens van de rijken die langs de kust van de Middellandse Zee lagen, zoals dat van de Romeinen, Byzantijnen en Ottomanen. Deze kastelen kun je nu bezoeken.

Roadtrippen door de Oostelijke Woestijn

De woestijnkastelen liggen in een boog van ongeveer 100 kilometer ten oosten van Amman. Niet alle kastelen – er zijn er zeker tien – zijn even mooi of goed intact gebleven. Bovendien liggen sommige kastelen letterlijk middenin het zand van de woestijn. Daar ga je met je gewone huurauto niet zomaar komen. Mocht je deze kastelen willen bezoeken, dan moet je een 4WD huren (liefst met chauffeur). Dit is een prijzige onderneming.

De meest interessante kastelen liggen echter langs prima geasfalteerde wegen en zijn goed aangegeven op de bewegwijzering. Je kunt dit gebied prima zonder gids bezoeken als je over een eigen huurauto beschikt. Mocht je echter niet zelf willen rijden, dan kun je voor ongeveer 50 JD (ongeveer €65,-) ook een dagtrip met een taxi maken. De chauffeur wacht dan bij iedere stop op je. Maak hier wel duidelijke afspraken over!

---

De woestijnkastelen ten oosten van Amman

Lees ook: Reisroute: avontuurlijk roadtrippen in Jordanië

Tijdens de roadtrip die ik samen met negen vrienden in 2020 door Jordanië maakte, hebben we op één dag drie woestijnkastelen bezocht. In totaal hebben we zo’n 230 kilometer gereden. Dat lijkt best veel maar wanneer je eenmaal buiten Amman rijdt, vliegen de kilometers voorbij. Ga voor een relaxte dag echter niet te laat weg uit Amman, want in het donker rijden is geen pretje in de onverlichte woestijn.

Hieronder vind je iets meer achtergrond over de drie woestijnkastelen die wij hebben bezocht.

Qusayr Amra

Wanneer je vanuit het centrum Amman in oostelijke richting rijdt, ben je waarschijnlijk wel even bezig om door de uitgestrekte buitenwijken van de stad te komen. Het verkeer is er vaak erg druk, en ook de veelheid aan stoplichten en gelijkwaardige kruispunten helpt niet erg mee. Maar wanneer je na zo’n 15 km de stad uit bent, verdwijnt de chaos en rijd je over een behoorlijk smooth asfaltweg de dorre en kale woestijn in. Deze weg is de hoofdweg richting Irak en Saoedi-Arabië. Je medeweggebruikers bestaan dan ook voornamelijk uit vrachtwagenchauffeurs die naar deze landen rijden.

Na zo’n 70 kilometer zie je het eerste woestijnkasteel, genaamd Qasr Hraneh, aan de rechterkant van de weg opdoemen. Dit kasteel hebben wij op de terugweg bezocht, maar je kunt er uiteraard voor kiezen om dit kasteel als eerste te bezoeken. Nog zo’n 15 kilometer verderop vind je dan aan de linkerkant van de weg Qusayr Amra. Dit ogenschijnlijk kleine gebouwtje – dat niet direct op een kasteel lijkt – is een heel bijzonder woestijnkasteel.

Qusayr Amra is namelijk niet gebouwd als verdedigingswerk, maar als badhuis. Dit badhuis was het centrale punt van een buitenverblijf van de leider van de Omajjaden, een islamitisch rijk. Je zou kunnen zeggen dat dit een soort speeltuin voor volwassen mannen was. De mooi bewaard gebleven fresco’s binnenin het gebouw tonen naast allerlei dieren ook half-ontbloot vrouwelijk schoon… Misschien niet per se wat je verwacht bij streng islamitische rijken en juist daarom heeft de UNESCO dit bijzondere gebouw uit de achtste eeuw tot Werelderfgoed verklaard.

In de woestijn wonen diverse bedoeïenenstammen. Bij Qusayr Amra kun je bij een bedoeïenentent terecht voor een kop koffie of thee, waarbij de ober je graag meer vertelt over de levenswijze van de bedoeïenen.

Qasr Azraq

Het grootste woestijnkasteel bevindt zich in het slaperige oasestadje Azraq, op zo’n 30 kilometer van Qusayr Amra. Dit grote complex uit de 13e eeuw, gebouwd van dikke, massieve basaltstenen, geniet vooral bekendheid omdat Lawrence of Arabia hier in 1917 een jaar gewoond schijnt te hebben. Lawrence of Arabia was leider van de Arabische Opstand tegen de Ottomaans-Turkse overheersing aan het einde van de eerste wereldoorlog, die weer bekend werd door de beroemde film van David Lean uit 1962.

Qasr Azraq is niet helemaal intact gebleven en heeft niet zulke mooie fresco’s als Qusayr Amra, maar het is leuk om een halfuurtje rond te dolen door de vele gangen, kames en bogen.

Qasr Hraneh

Op de heenreis richting Qusayr Amra ben je al even langs de laatste van de drie woestijnkastelen gereden: Qasr Hraneh. Dit kasteel is bijzonder omdat het werkelijk middenin de woestijn ligt en omdat het vrijwel helemaal intact is gebleven. Het is nooit helemaal duidelijk geworden waarvoor dit kasteel is gebouwd; als verdedigingswerk lijkt het ongeschikt te zijn en het gebouw ligt ook niet langs belangrijke oude handelsroutes. Wel is bekend dat het er al stond in de zevende eeuw, wat het extra bijzonder maakt dat het nog zo intact is.

Je kunt alle ruimtes van het kasteel bekijken, maar let op voor de vele vogels in het gebouw en neem een lampje mee! Er zitten namelijk op sommige plekken gaten in de vloer en het kasteel is onverlicht!

---

Waar moet je rekening mee houden?

Als je van plan bent deze mini-roadtrip met je eigen huurauto te gaan maken moet je met een paar dingen rekening houden:

• Het verkeer in Amman is erg chaotisch. Houd rekening met links en rechts inhalende auto’s, zonder pardon overstekende voetgangers, veel getoeter en plotseling in- en uitvoegende weggebruikers. Hier moet je je enigszins zelfverzekerd in voelen.
• Buiten de stad is er veel minder verkeer. Maar hier moet je wel rekening houden met schapen, geiten en kamelen op de weg.
• De wegen zijn over het algemeen uitstekend.
• Houd wanneer je vermoeid bent rekening met de eentonigheid van het landschap. De wegen zijn langs grote delen van de route kaarsrecht en er zijn weinig referentiepunten om je op te focussen. Stop desnoods wat vaker!

Lijkt jou het wat om deze mini-roadtrip door een desolaat woestijnlandschap te maken? Of ben je in de Oostelijke Woestijn van Jordanië geweest en heb je een tip voor een ander kasteel in dit gebied? Laat het hieronder in een reactie weten!